Jaka jest budowa i zastosowanie łożysk baryłkowych?
Wśród łożysk toczonych ciekawą grupę produktową tworzą łożyska baryłkowe. W przeciwieństwie, od dajmy na to łożysk kulkowych, różnią się zupełnie kształtem elementów toczonych, który w tym przypadku przyjmuje kształt baryłek umieszczonych w dwóch rzędach łożyska. Zobaczmy, jak zbudowane dokładnie jest łożysko baryłkowe i gdzie znalazły one zastosowanie?
Budowa i działanie łożysk baryłkowych
Łożyska baryłkowe zbudowane są z pierścienia zewnętrznego oraz umieszczonej w nim kulistej bieżni, w której znajduje się pierścień wewnętrzny – trzon łożyska. Wewnątrz łożyska baryłkowego może być jedna lub dwie kuliste bieżnie w pierścieniu wewnętrznym, w którym analogicznie umieszczone są jeden lub dwa rzędy baryłek jako elementów tocznych.
Wspomniana bieżnia w pierścieniu zewnętrznym (środek kuli) umieszczony jest na osi łożyska, co powoduje, że łożyska baryłkowe są ruchome, wahliwe. Tym samym wyróżnia się łożyska baryłkowe poprzeczne (wahliwe) oraz wzdłużne (oporowe). Jest to jednak dość rzadko spotykany i używany podział łożysk baryłkowych, częściej mówi się bowiem o:
- łożyskach baryłkowych jednorzędowych,
- łożyskach baryłkowych dwurzędowych,
- łożyskach baryłkowych trzyrzędowych.
Łożyska baryłkowe jednorzędowe ulegają dalszemu podziałowi na łożyska otwarte, łożyska do maszyn wibracyjnych oraz łożyska uszczelnione.
Zastosowanie łożysk baryłkowych
Łożyska baryłkowe ze względu na swą budowę zdolne są przenosić ogromne obciążenia promieniowe i osiowe niejednokrotnie w dwóch kierunkach jednocześnie. Dlatego też biorąc pod uwagę ich wahliwość i odporność na brak współosiowości oraz drobne ugięcia wału stosowane są w mechanice ciężkiej. Łożyska baryłkowe spotykane zalecane są do pracy w ekstremalnych warunkach technicznych w mechanizmach z dużymi obciążeniami, w których łożyska kulkowe okazałyby się zdecydowanie za słabe. Montowane są one zwykle za pomocą tulei łożyskowej, tworząc łożyska wahliwe.
Łożyska baryłkowe zaliczane są do grupy łożysk samonastawnych, a maksymalne ich wychylenie zależy od obciążenia łożyska, ale zwykle nie przekracza ono 2°. Stosowane mogą być w budowie przekładni, maszyn budowlanych i odlewniczych, czy wentylatorach przemysłowych. Można by rzec, że wszędzie tam, gdzie występuje ryzyko wystąpienia dużych obciążeń promieniowych. Stanowią nieodłączną część konstrukcji maszyn wielkogabarytowych. Mimo wielu zalet łożyska baryłkowe mają również wady. Podstawową wadą łożysk baryłkowych jest ich duża masa. To powoduje, że w konstrukcjach, gdzie duże znaczenie ma obniżenie masy, łożyska baryłkowe zastępowane są lżejszymi rodzajami łożysk, jak np. łożyska toroidalne.
